Gmina Poraj
Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty
Rak prostaty – cichy zabójca mężczyzn. 23 czerwca w Polsce obchodzony jest Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty. To wyjątkowa okazja, by zwrócić uwagę na jedno z najczęściej występujących schorzeń nowotworowych wśród mężczyzn – raka gruczołu krokowego, zwanego potocznie prostatą. Choć medycyna poczyniła ogromne postępy w diagnozowaniu i leczeniu tego nowotworu, to wciąż zbyt wielu mężczyzn trafia do lekarza zbyt późno – często wtedy, gdy choroba jest już w zaawansowanym stadium.
Prostata to niewielki gruczoł o wielkości orzecha włoskiego, znajdujący się poniżej pęcherza moczowego. Odpowiada przede wszystkim za produkcję płynu nasiennego, który odżywia i transportuje plemniki. Z wiekiem, szczególnie po 50. roku życia, prostata może ulegać powiększeniu, co może powodować problemy z oddawaniem moczu i zwiększać ryzyko rozwoju nowotworu.
Rak prostaty to najczęstszy nowotwór u mężczyzn w Polsce (z wyłączeniem nowotworów skóry). Co roku diagnozuje się go u ponad 15 000 Polaków, a około 5 000 umiera z jego powodu. W skali globalnej, według danych Światowej Organizacji Zdrowia, rak prostaty odpowiada za ponad 1,4 miliona nowych zachorowań rocznie i ponad 375 tysięcy zgonów.
Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że:
• Co szósty mężczyzna w Polsce zachoruje na raka prostaty,
• Średni wiek zachorowania to 68 lat,
• Wczesne wykrycie zwiększa szansę przeżycia 5-letniego nawet do 98%.
We wczesnym stadium rak prostaty często nie daje żadnych objawów. Dlatego tak ważne są regularne badania profilaktyczne.
W bardziej zaawansowanych przypadkach mogą pojawić się:
• Częste oddawanie moczu, szczególnie w nocy,
• Trudności z rozpoczęciem lub zakończeniem oddawania moczu,
• Słaby strumień moczu,
• Ból lub pieczenie podczas mikcji,
• Krew w moczu lub nasieniu,
• Ból w dolnej części pleców, biodrach lub miednicy. Wszystkie te objawy powinny skłonić do jak najszybszej wizyty u urologa.
Diagnostyka i profilaktyka polega na:
1. Badanie PSA PSA (ang. Prostate-Specific Antigen) to białko wytwarzane przez komórki prostaty. Jego poziom można zmierzyć w badaniu krwi. Podwyższony poziom PSA może wskazywać na obecność raka, ale też na inne schorzenia prostaty, np. zapalenie lub łagodny przerost.
2. Badanie per rectum (DRE) Choć dla wielu mężczyzn jest to temat tabu, to badanie palcem przez odbytnicę pozostaje jednym z podstawowych narzędzi w wykrywaniu nieprawidłowości w obrębie prostaty.
3. USG przezodbytnicze (TRUS) Pozwala na dokładną ocenę struktury prostaty.
4. Biopsja gruczołu krokowego W przypadku podejrzenia nowotworu konieczne może być pobranie wycinka prostaty do badania histopatologicznego.
Zalecenia profilaktyczne:
• Mężczyźni po 45. roku życia (lub wcześniej, jeśli występuje rak prostaty w rodzinie) powinni wykonywać badanie PSA raz w roku,
• Regularne wizyty u urologa,
• Zdrowy tryb życia (dieta, aktywność fizyczna, unikanie alkoholu i palenia). Leczenie zależy od stopnia zaawansowania nowotworu i ogólnego stanu zdrowia pacjenta.
Do głównych metod należą:
• Aktywna obserwacja – przy bardzo wolno rozwijających się zmianach,
• Chirurgiczne usunięcie prostaty (prostatektomia),
• Radioterapia – zewnętrzna lub brachyterapia (wewnętrzna),
• Terapia hormonalna – ograniczająca poziom testosteronu,
• Chemioterapia – w zaawansowanych przypadkach.
Wczesne wykrycie znacząco zwiększa szanse na całkowite wyleczenie i zachowanie jakości życia.
Rak prostaty to nie tylko wyzwanie medyczne, ale również emocjonalne i społeczne. Diagnoza może prowadzić do depresji, lęku, obniżonej samooceny, a także problemów w relacjach. Dlatego tak ważne jest wsparcie psychologiczne i otwarta rozmowa – zarówno z rodziną, jak i specjalistami.
Ten dzień ma na celu przełamanie tabu wokół męskiego zdrowia. Mężczyźni rzadziej niż kobiety wykonują badania profilaktyczne, często ignorują pierwsze objawy i odwlekają wizytę u lekarza. Kampanie informacyjne, inicjatywy społeczne i działania edukacyjne pomagają zmieniać ten stan rzeczy. Dzięki nim coraz więcej mężczyzn ma szansę na wczesne wykrycie raka i skuteczne leczenie.
⇒ Umów się na badanie PSA – to proste badanie krwi, które może uratować życie.
⇒ Zadbaj o zdrowy styl życia: unikaj tłuszczów zwierzęcych, jedz więcej warzyw i owoców, bądź aktywny fizycznie.
⇒ Porozmawiaj z ojcem, bratem, dziadkiem, partnerem – zachęć ich do badań.
⇒ Wesprzyj organizacje i kampanie działające na rzecz zdrowia mężczyzn.
Ogólnopolski Dzień Świadomości Raka Prostaty to wezwanie do działania – dla każdego mężczyzny, jego rodziny i całego społeczeństwa. Świadomość, profilaktyka i szybkie reagowanie mogą uratować życie. Nie zwlekaj – zrób pierwszy krok już dziś.
